मी काही समीक्षक वैगेरे नाही किंवा एखाद्या गोष्टीचा खूप अभ्यास करून लिहावे इतकी हुशार ही नाही. पण कालच मी एक नाटकं पाहिले आणि मला ते खूपच आवडलं आणि मला वाटले त्याबद्दल थोडेसे लिहावे. एक सामान्य नागरिक म्हणून एक अजरामर नाटक पाहिल्यानंतर येणारी ही पहिली प्रतिक्रिया असे समजू (अर्थातच हे माझे वैयक्तिक मत आहे नाटकाबद्दल).
नाटकाची घोषणा झाल्यापासून इच्छा होती की हे नाटक पहायचेच.विल्यम शेक्सपिअर सारख्या जगप्रसिद्ध लेखकाचे अजरामर नाटक 'हॅम्लेट'. जशी आपल्याला नाव ऐकल्यावरच पहायची इच्छा होते तर विचार करा त्या क्षेत्रात काम करणाऱ्या किती जणांना ते बनवायची किंवा त्यात काम करायची इच्छा झाली असेल. असे तर बऱ्याच जणांनी हे नाटक आधीही बसवले असेल, केलं असेल. पण ते आमच्यापर्यंत पोचले नाही आणि इंग्लिश नाटक बघत नाही (हायफाय इंग्रजीची भीती).
तर हे नाटक पाहायला जाण्याची बरीच कारणे आहेत पाहिले चंद्रकांत कुळकर्णी सारखा उत्कृष्ट दिग्दर्शक, राहुल रानडे चे संगीत, नाटकाची तगडी स्टारकास्ट, ' सुमित राघवन' ' हॅम्लेट च्या मुख्य भूमिकेत. सगळाच दुग्ध शर्करा योग. त्यामुळे खूपच उत्सुकता होती नाटक पहायची.
उशीर होऊ नये म्हणून वेळेच्या आधीच आम्ही पोहोचलो रवींद्र नाट्य मंदीर , प्रभादेवी. तिथे गेल्यावर पाहिलं तर सगळ्याच वयोगटातील लोकं तिथे होती म्हणजेच नाटकाचे नाव, दिग्दर्शक आणि कलावंतांची फळी सगळेच आकर्षित करणारे.
नाट्यगृहात प्रवेश केला आणि एक वेगळीच फीलिंग आली. खूप उत्सुकता लागून राहिली होती.
तीन घंटा झाल्या आणि घोषणा झाली कृपया आपले मोबाईल बंद करा.आहा!!!सुरवातीलाच सचिन खेडेकर चा आवाज मस्त वाटले. नाटकाची उद्घोषणा झाली आणि पडदा उघडला. अगदी खरा दगडी वाटावा असा सेट समोर. वारा सुटल्याचा आणि समुद्राच्या लाटांचा आवाज असे मागे संगीत. आणि खरंच रात्र वाटावी अशी प्रकाश योजना. ते पाहूनच अंगावर शहारा आला. पूर्ण नाटकात प्रकाश योजनेचा इतका अप्रतिम उपयोग आहे की खरेच कौतुक त्या सगळयांचे. म्हणजे आपण आता कुठे पाहायचे हे तो लाईट च ठरवतो की काय असं वाटायचे. दिवस रात्र, प्रत्येक ठिकाणाचा वेगळा प्रकाश अगदी दर वेळी तसाच. तसेच नाटकाचे संगीत अंगावर शहारे आणणारे. प्रत्येक प्रसंगाला इतके अप्रतिम बॅकग्राऊंड स्कोर आहे की क्या बात!!! कलावंताच्या संवादा एतकेच ते ही समरस झालेले. कुठेही त्यात अतिरेक नाही, की भडकपणा नाही. तीच शिस्त नेपथ्याच्या बाबतीत. आधी वाटले होते की कदाचित फिरता रंगमंच असेल. पण नुसत्या पडद्यावर त्यांनी निरनिराळी ठिकाणे अधोरेखित केली आहेत. तीन खुर्च्या , एक टेबल आणि पडदे आणि मागचा सेट बस्स. कुठेही रंगाची पुनरावृत्ती नाही. इतक्या सुंदर पद्धतीने त्यांनी निरनिराळ्या रंगाचे पडदे वापरून स्थळांची निर्मिती केली आहे की तुम्ही पाहिल्यावर अंदाज लावू शकता की हे ठिकाण कुठले असेल. एवढया मोठ्या ऐतिहासिक अजरामर नाटकाचा सेट बद्दल आपल्याला वेगळ्याच अपेक्षा असतात पण सेट पाहून अपेक्षा भंग नक्कीच होत नाही. उलट त्या नेपथ्यकारांचे कौतुकच वाटते.
खरंच चंद्रकांत कुळकर्णी या गुणी दिग्दर्शकाने ( सॉरी मी इथें प्रत्येकाचा एकेरी उल्लेख केला आहे) किती उत्कृष्ट दिग्दर्शन केले आहे. प्रत्येकाचेच काम अगदी चोख. प्रेक्षकांनची नाडी या दिग्दर्शकाने अचूक ओळखली आहे असे नक्कीच म्हणता येईल.
प्रत्येक पात्रासाठी कलाकारांची इतकी सुंदर निवड... मस्तच.
राजाच्या भूमिकेत तुषार दळवी . या माणसाच्या आवाजातच अशी काही जादू आहे की खरेच राजा वाटावा. सोज्ज्वळ चेहरा असूनही खलनायक उत्तम रंगवला आहे. मुग्धा गोडबोले .. राणीच्या वेशात इतकी सुंदर दिसली आहे की ती स्टेज वर असताना नजर हटत नाही तिच्यावरून. चिंतीत आई आणि राणी दोन्ही बाजू अगदी मस्त उभ्या केल्या आहेत. भूषण प्रधान एक प्रेमळ भाऊ आणि एक योद्धा दोन्ही भूमिका उत्तम. सुनील तावडे एक मिश्किल असा मंत्री , राजाच्या खास मर्जीतील माणूस. कोणत्याही विक्षिप्त हालचाली ना करता विनोद कसा खुलवायचा हे यांच्या संवादातून दिसून येते. पण त्याच बरोबर एक मुलीची काळजी करणारे संवेदनशील वडीलही छान.
मनवा नाईक एक प्रेमात पडलेली तरुणी, प्रेमभंग झालेली तरुणी आणि वडिलांच्या विरहाने विन्यमस्क झालेली , आणि आपल्या प्रियकरला समजून घेणारी असे सगळेच पैलू खूप छान. आशिष कुळकर्णी आपल्या मित्राच्या पाठीशी सगळ्या परिस्थितीत उभा राहणारा एक प्रामाणिक मित्र. खरेतर सगळ्याच लहान लहान भूमिका ही सगळ्यांनी खूप प्रामाणिकपणे पार पाडल्या आहेत. मग ते हॅम्लेट चे मित्र असोत, दरबारी असोत की नाटकात नाटक करणारे कलावंत असोत की कबर खोदणारे कामगार असोत.
आणि हो आपण तर ' हॅम्लेट' लाच विसरलो नाही का?? असे कसे विसरू, नाटकात फक्त ज्यांच्या नावावर टाळ्या पडत होत्या तो आपल्या सगळ्यांचा लाडका सुमित राघवन. सुंदर संवादफेक, अप्रतिम अभिनय. या त्याच्या एका भूमिकेत जवळजवळ नवरस आपल्याला पाहायला मिळतात. वडिलांच्या जाण्याने दुःखी झालेला , सुडाने पेटून उठलेला, आईवर रागावणार, प्रसंगी तिच्या कुशीत रडणारा, प्रेयसीवर निस्सीम प्रेम करणारा, मैत्री जपणारा, आपल्या हातून वडिलांच्या खुनाचा बदला घेतला जात नाही म्हणून हतबल होणारा, प्रसंगी मिश्किल होणारा, आपल्या चुकीची शिक्षा म्हणून आपल्याच प्रेयसीच्या भावाशी द्वंद्व करणारा, आणि शेवटी आपल्या वडिलांच्या खुनाचा बदला घेणारा असा सर्वगुणसंपन्न राजकुमार ' हॅम्लेट' अतिशय ताकदीने उभा केला आहे. नाटक पाहताना असे वाटते की प्रत्येक भूमिका ही त्या त्या कलाकारासाठीच लिहिली गेली आहे की काय?
याच असे नाही तर कुठल्याही नाटकात काम करणाऱ्या कलाकारांच्या पाठांतराचे मला खूप कौतुक वाटते. इतके मोठे मोठे संवाद अगदी तोंड पाठ. कुठे कुणी जराही चुकत नाही. इथे सिनेमा सारखा रिटेक नसतो त्यामुळे जे होईल ते त्याच वेळी. तसेच एकाच दृश्यात एकीकडून यायचे, दुसरीकडून जायचे आणि तिसरीकडून परत रंगमंचावर यायचे कसे बरे लक्षात ठेवत असतील? किती तालीमी होत असतील, किती सराव होत असतील? खरंच सगळेच कौतुकास्पद. आम्ही एकदा गेलो आणि आठवड्याने परत त्याच ठिकाणी गेलो तरी रस्ता चुकतो🤦. इथे तर सारखीच एन्ट्री आणि एक्झिट.
नाटक पाहताना आम्ही सगळे इतके रंगून गेलो होतो की जिथे आम्हाला टाळ्या वाजवावे असे वाटत होते तिथं ही नाटक थांबायला नको म्हणून आम्ही टाळ्या वाजवणे ही टाळत होतो.
मला इथे एक गंमत सांगावीशी वाटते नाटकात एक प्रसंग असा आहे जिथे हॅम्लेट आपल्या मित्राला होरेशीओ ला सांगतो की नाटक सुरू असताना राजाचे हावभाव बघ. ज्यावेळी तो प्रसंग सुरू झाला तर मी त्या होरेशीओ कडेच बघत होते की तो त्याचे काम नीट करतोय ना ( सॉरी आशीष) पण मला खरेच एक उत्सुकता होती की तो नक्की काय करतो पहायची. इतक्या बारीक बारीक गोष्टींवर ही कलाकारांनी पूर्ण ध्यान दिले आहे.
एखादया गोष्टींचा आपल्यावर प्रभाव पडणे म्हणजे काय ते हॅम्लेट पाहिल्यावर लक्षात आले. सतत डोळ्यासमोर तो दगडी वाटणारा राखाडी रंगाचा सेट, ती काळ्या पांढऱ्या कपड्यातील माणसे, त्यांचे ते संवाद, त्यांचे अभिनय हेच. आमच्या आधीच्या पिढीने एकापेक्षा एक सरस नाटकं पहिली असतील. पण आमच्या पिढीतील व नवीन पिढीतील हे सर्वोत्तम नाटकांपैकी एक नक्कीच. एक उत्कृष्ट कलाकृती पाहिल्याचा आनंद.
अप्रतिम कलाकार, अप्रतिम दिग्दर्शन, अप्रतिम प्रकाश योजना, अप्रतिम संगीत, अप्रतिम अभिनय आणि अप्रतिम नाटक.
नाटकाची घोषणा होते, पडदा उघडतो , रंगमंचावर नाटक सुरू होते, प्रेक्षक मंत्रमुग्ध झाल्यासारखे आणि मग नाट्यतल्याच एक संवादाप्रमाणे "Rest in Silence"
हॅम्लेट च्या पूर्ण टीम ला सलाम आणि खूप खूप शुभेच्छा.
Long Live the King
Long Live the Queen
Long Live the Hamlet
नाटकाची घोषणा झाल्यापासून इच्छा होती की हे नाटक पहायचेच.विल्यम शेक्सपिअर सारख्या जगप्रसिद्ध लेखकाचे अजरामर नाटक 'हॅम्लेट'. जशी आपल्याला नाव ऐकल्यावरच पहायची इच्छा होते तर विचार करा त्या क्षेत्रात काम करणाऱ्या किती जणांना ते बनवायची किंवा त्यात काम करायची इच्छा झाली असेल. असे तर बऱ्याच जणांनी हे नाटक आधीही बसवले असेल, केलं असेल. पण ते आमच्यापर्यंत पोचले नाही आणि इंग्लिश नाटक बघत नाही (हायफाय इंग्रजीची भीती).
तर हे नाटक पाहायला जाण्याची बरीच कारणे आहेत पाहिले चंद्रकांत कुळकर्णी सारखा उत्कृष्ट दिग्दर्शक, राहुल रानडे चे संगीत, नाटकाची तगडी स्टारकास्ट, ' सुमित राघवन' ' हॅम्लेट च्या मुख्य भूमिकेत. सगळाच दुग्ध शर्करा योग. त्यामुळे खूपच उत्सुकता होती नाटक पहायची.
उशीर होऊ नये म्हणून वेळेच्या आधीच आम्ही पोहोचलो रवींद्र नाट्य मंदीर , प्रभादेवी. तिथे गेल्यावर पाहिलं तर सगळ्याच वयोगटातील लोकं तिथे होती म्हणजेच नाटकाचे नाव, दिग्दर्शक आणि कलावंतांची फळी सगळेच आकर्षित करणारे.
नाट्यगृहात प्रवेश केला आणि एक वेगळीच फीलिंग आली. खूप उत्सुकता लागून राहिली होती.
तीन घंटा झाल्या आणि घोषणा झाली कृपया आपले मोबाईल बंद करा.आहा!!!सुरवातीलाच सचिन खेडेकर चा आवाज मस्त वाटले. नाटकाची उद्घोषणा झाली आणि पडदा उघडला. अगदी खरा दगडी वाटावा असा सेट समोर. वारा सुटल्याचा आणि समुद्राच्या लाटांचा आवाज असे मागे संगीत. आणि खरंच रात्र वाटावी अशी प्रकाश योजना. ते पाहूनच अंगावर शहारा आला. पूर्ण नाटकात प्रकाश योजनेचा इतका अप्रतिम उपयोग आहे की खरेच कौतुक त्या सगळयांचे. म्हणजे आपण आता कुठे पाहायचे हे तो लाईट च ठरवतो की काय असं वाटायचे. दिवस रात्र, प्रत्येक ठिकाणाचा वेगळा प्रकाश अगदी दर वेळी तसाच. तसेच नाटकाचे संगीत अंगावर शहारे आणणारे. प्रत्येक प्रसंगाला इतके अप्रतिम बॅकग्राऊंड स्कोर आहे की क्या बात!!! कलावंताच्या संवादा एतकेच ते ही समरस झालेले. कुठेही त्यात अतिरेक नाही, की भडकपणा नाही. तीच शिस्त नेपथ्याच्या बाबतीत. आधी वाटले होते की कदाचित फिरता रंगमंच असेल. पण नुसत्या पडद्यावर त्यांनी निरनिराळी ठिकाणे अधोरेखित केली आहेत. तीन खुर्च्या , एक टेबल आणि पडदे आणि मागचा सेट बस्स. कुठेही रंगाची पुनरावृत्ती नाही. इतक्या सुंदर पद्धतीने त्यांनी निरनिराळ्या रंगाचे पडदे वापरून स्थळांची निर्मिती केली आहे की तुम्ही पाहिल्यावर अंदाज लावू शकता की हे ठिकाण कुठले असेल. एवढया मोठ्या ऐतिहासिक अजरामर नाटकाचा सेट बद्दल आपल्याला वेगळ्याच अपेक्षा असतात पण सेट पाहून अपेक्षा भंग नक्कीच होत नाही. उलट त्या नेपथ्यकारांचे कौतुकच वाटते.
खरंच चंद्रकांत कुळकर्णी या गुणी दिग्दर्शकाने ( सॉरी मी इथें प्रत्येकाचा एकेरी उल्लेख केला आहे) किती उत्कृष्ट दिग्दर्शन केले आहे. प्रत्येकाचेच काम अगदी चोख. प्रेक्षकांनची नाडी या दिग्दर्शकाने अचूक ओळखली आहे असे नक्कीच म्हणता येईल.
प्रत्येक पात्रासाठी कलाकारांची इतकी सुंदर निवड... मस्तच.
राजाच्या भूमिकेत तुषार दळवी . या माणसाच्या आवाजातच अशी काही जादू आहे की खरेच राजा वाटावा. सोज्ज्वळ चेहरा असूनही खलनायक उत्तम रंगवला आहे. मुग्धा गोडबोले .. राणीच्या वेशात इतकी सुंदर दिसली आहे की ती स्टेज वर असताना नजर हटत नाही तिच्यावरून. चिंतीत आई आणि राणी दोन्ही बाजू अगदी मस्त उभ्या केल्या आहेत. भूषण प्रधान एक प्रेमळ भाऊ आणि एक योद्धा दोन्ही भूमिका उत्तम. सुनील तावडे एक मिश्किल असा मंत्री , राजाच्या खास मर्जीतील माणूस. कोणत्याही विक्षिप्त हालचाली ना करता विनोद कसा खुलवायचा हे यांच्या संवादातून दिसून येते. पण त्याच बरोबर एक मुलीची काळजी करणारे संवेदनशील वडीलही छान.
मनवा नाईक एक प्रेमात पडलेली तरुणी, प्रेमभंग झालेली तरुणी आणि वडिलांच्या विरहाने विन्यमस्क झालेली , आणि आपल्या प्रियकरला समजून घेणारी असे सगळेच पैलू खूप छान. आशिष कुळकर्णी आपल्या मित्राच्या पाठीशी सगळ्या परिस्थितीत उभा राहणारा एक प्रामाणिक मित्र. खरेतर सगळ्याच लहान लहान भूमिका ही सगळ्यांनी खूप प्रामाणिकपणे पार पाडल्या आहेत. मग ते हॅम्लेट चे मित्र असोत, दरबारी असोत की नाटकात नाटक करणारे कलावंत असोत की कबर खोदणारे कामगार असोत.
आणि हो आपण तर ' हॅम्लेट' लाच विसरलो नाही का?? असे कसे विसरू, नाटकात फक्त ज्यांच्या नावावर टाळ्या पडत होत्या तो आपल्या सगळ्यांचा लाडका सुमित राघवन. सुंदर संवादफेक, अप्रतिम अभिनय. या त्याच्या एका भूमिकेत जवळजवळ नवरस आपल्याला पाहायला मिळतात. वडिलांच्या जाण्याने दुःखी झालेला , सुडाने पेटून उठलेला, आईवर रागावणार, प्रसंगी तिच्या कुशीत रडणारा, प्रेयसीवर निस्सीम प्रेम करणारा, मैत्री जपणारा, आपल्या हातून वडिलांच्या खुनाचा बदला घेतला जात नाही म्हणून हतबल होणारा, प्रसंगी मिश्किल होणारा, आपल्या चुकीची शिक्षा म्हणून आपल्याच प्रेयसीच्या भावाशी द्वंद्व करणारा, आणि शेवटी आपल्या वडिलांच्या खुनाचा बदला घेणारा असा सर्वगुणसंपन्न राजकुमार ' हॅम्लेट' अतिशय ताकदीने उभा केला आहे. नाटक पाहताना असे वाटते की प्रत्येक भूमिका ही त्या त्या कलाकारासाठीच लिहिली गेली आहे की काय?
याच असे नाही तर कुठल्याही नाटकात काम करणाऱ्या कलाकारांच्या पाठांतराचे मला खूप कौतुक वाटते. इतके मोठे मोठे संवाद अगदी तोंड पाठ. कुठे कुणी जराही चुकत नाही. इथे सिनेमा सारखा रिटेक नसतो त्यामुळे जे होईल ते त्याच वेळी. तसेच एकाच दृश्यात एकीकडून यायचे, दुसरीकडून जायचे आणि तिसरीकडून परत रंगमंचावर यायचे कसे बरे लक्षात ठेवत असतील? किती तालीमी होत असतील, किती सराव होत असतील? खरंच सगळेच कौतुकास्पद. आम्ही एकदा गेलो आणि आठवड्याने परत त्याच ठिकाणी गेलो तरी रस्ता चुकतो🤦. इथे तर सारखीच एन्ट्री आणि एक्झिट.
नाटक पाहताना आम्ही सगळे इतके रंगून गेलो होतो की जिथे आम्हाला टाळ्या वाजवावे असे वाटत होते तिथं ही नाटक थांबायला नको म्हणून आम्ही टाळ्या वाजवणे ही टाळत होतो.
मला इथे एक गंमत सांगावीशी वाटते नाटकात एक प्रसंग असा आहे जिथे हॅम्लेट आपल्या मित्राला होरेशीओ ला सांगतो की नाटक सुरू असताना राजाचे हावभाव बघ. ज्यावेळी तो प्रसंग सुरू झाला तर मी त्या होरेशीओ कडेच बघत होते की तो त्याचे काम नीट करतोय ना ( सॉरी आशीष) पण मला खरेच एक उत्सुकता होती की तो नक्की काय करतो पहायची. इतक्या बारीक बारीक गोष्टींवर ही कलाकारांनी पूर्ण ध्यान दिले आहे.
एखादया गोष्टींचा आपल्यावर प्रभाव पडणे म्हणजे काय ते हॅम्लेट पाहिल्यावर लक्षात आले. सतत डोळ्यासमोर तो दगडी वाटणारा राखाडी रंगाचा सेट, ती काळ्या पांढऱ्या कपड्यातील माणसे, त्यांचे ते संवाद, त्यांचे अभिनय हेच. आमच्या आधीच्या पिढीने एकापेक्षा एक सरस नाटकं पहिली असतील. पण आमच्या पिढीतील व नवीन पिढीतील हे सर्वोत्तम नाटकांपैकी एक नक्कीच. एक उत्कृष्ट कलाकृती पाहिल्याचा आनंद.
अप्रतिम कलाकार, अप्रतिम दिग्दर्शन, अप्रतिम प्रकाश योजना, अप्रतिम संगीत, अप्रतिम अभिनय आणि अप्रतिम नाटक.
नाटकाची घोषणा होते, पडदा उघडतो , रंगमंचावर नाटक सुरू होते, प्रेक्षक मंत्रमुग्ध झाल्यासारखे आणि मग नाट्यतल्याच एक संवादाप्रमाणे "Rest in Silence"
हॅम्लेट च्या पूर्ण टीम ला सलाम आणि खूप खूप शुभेच्छा.
Long Live the King
Long Live the Queen
Long Live the Hamlet
एखादा मसालापट सिनेमा पाहायचा टाळून त्याच तिकिटांच्या पैशात एकदा तरी हे नाटक पहाच. नाटकाच्या बाबतीत टू बी ऑर नॉट टू बी नकोच...... फक्त टू बी ....
आजचा दिवस माझ्यासाठी खूप खूप खास आहे माझ्या *हॅम्लेट* नाटकवरच्या ब्लॉग ला प्रत्यक्ष *सुमीत राघवन* ची प्रतिक्रिया🙏🙏🙏
